Qazaqstandyq bankter problemalyq kredıtter boıynsha merzimin ótkizip alýmen qalaı kúresýde?

Jyldyq dınamıkada "nashar" merzimin ótkizip alýdyń eń eleýli qysqarýyn Jusan Bank kórsetedi: mınýs 73%, 118,1 mlrd teńgege deıin. Tek mamyr aıynda bank sektory boıynsha kórsetkishtiń jalpy ósýine qaramastan, bank NPL mólsherin 90% - ǵa taǵy 1,2% - ǵa azaıtty. Banktiń nesıe qorjynyndaǵy ýytty qaryzdardyń úlesi bir jylda bes eseden astamǵa — 54,9% - dan 10% - dan sál astamǵa deıin qysqardy. Bul rette banktiń nesıe portfeliniń ózi bir aıda 1% - ǵa jáne birden bir jylda 36,6% - ǵa, aǵymdaǵy jyldyń jazyna qaraı 1,1 trln teńgege deıin ósti (bank sektory boıynsha altynshy oryn, QR EDB nesıe portfeliniń 5,3% - y).

Jusan Bank-tiń 2021 jylǵy qorytyndy esebinde nesıe portfelin qalpyna keltirý banktiń osy kezeńdegi basty maqsaty boldy dep kórsetilgen. Esterińizge sala keteıik: problemalyq Sesnabankten bankke "muraǵa" ótken kredıtter týraly sóz. Sonymen qatar, 2021 jyly bank sektordyń taǵy bir úzdik qarjy ınstıtýtyn — Atfbankti satyp alýdy sátti júzege asyrdy. Esepte kórsetilgendeı, eger Sesnabank pen Atfbanktiń qonys aýdarǵan qaryzdary alynyp tastalsa jáne 2019 jyldan bastap tikeleı Jusan Bank 500 mlrd teńgeden astam somaǵa bergen qaryzdar nazarǵa alynsa, onda osy segmenttegi NPL 90+ 0,79% — dan az ǵana somany quraıdy-bul naryqtaǵy úzdik kórsetkishterdiń biri. Dınamıkaǵa súıensek, Banktiń portfel sapasy úshin kúresi bıyl da sátti jalǵasýda.



NPL 90+ qysqartý boıynsha ekinshi orynda Bank RBK ornalasqan: jylyna mınýs 63,8%, bar bolǵany 16 mlrd teńgege deıin. Bul rette qarjy ınstıtýtynyń nesıe portfeli sol kezeńde 44,4% - ǵa, 740,7 mlrd teńgege deıin ósti. Nátıjesinde bank portfelindegi "nashar" qaryzdardyń úlesi jyldyq serpinde 8,6% — dan tek 2,2% - ǵa deıin qysqardy-bul da óte áserli jáne oń kórsetkish.

NPL 90+ kólemin qysqartý boıynsha úshinshi oryndy Sberbank ıelendi: mınýs 25,3%, 90,7 mlrd teńgege deıin. Alaıda, bul jaǵdaıda, aldyńǵy ekeýinen aıyrmashylyǵy, eshqandaı oń nátıje baıqalmaıdy: EDB nesıe portfeli bir jylda birden tórtten bir jáne bir aıda 3,1% - ǵa tómendedi, jáne tutastaı alǵanda, bas kompanıasy sanksıalarǵa ushyraǵan osy reseılik "qyzy" úshin jaǵdaı óte qolaısyz. Máselen, sáýir aıynda Sberbanktiń nesıe qorjyny jartylaı qazaqstandyq Halyk Bank-ke aýysty: zańdy tulǵalardan 105 mlrd teńge qaryz, "Damý" Qorynyń memlekettik baǵdarlamalary boıynsha berilgen kredıtterdiń 4,9 mlrd teńgesi, sondaı-aq bólshek segment klıentteriniń 330 mlrd teńge mólsherindegi qaryzdary (kepilsiz, avtokredıtter jáne ıpoteka). Bank portfelindegi NPL 90 + úlesi bir jyl ishinde 3,6% - dan 6% - ǵa deıin ósti.



Jalpy sektor boıynsha jyldyq dınamıkada" uzaq " merzimin keshiktirý kólemin 11 EDB qysqartty, al 8 bank ulǵaıtty. Tikeleı bir aıda (aǵymdaǵy jyldyń mamyr aıynda) NPL 90+ 9 EDB qysqartyldy, 10 fınınstıtýtty ulǵaıtty.

Taǵy úsh bank óziniń bıznes-modeline baılanysty merzimi ótken kredıtterdi negizinen qalyptastyrmaıdy (ekeýi de qytaılyq "qyzdary" — Qazaqstandaǵy Qytaı Banki jáne Qytaıdyń TPB, sondaı — aq "amerıkalyq" Sıtıbank Qazaqstan).

Bir jyl buryn Merzimi ótken qaryzdardyń paıda bolýyn kózdemeıtin qarjy ınstıtýttarynyń arasynda Al Hilal Islam Banki (ıslamdyq qarjylandyrýdyń erekshe qaǵıdattaryn eskere otyryp, kútiletin) de bolǵanyn atap ótken jón. Alaıda, aǵymdaǵy jyly osy banktiń nesıe qorjynyndaǵy NPL 90+ kólemi 1 maýsymǵa qaraı 833 mln teńgege jetti — bul qarjy ınstıtýtynyń qaryzdarynyń jalpy kóleminiń 2,6% - y.

Sektordaǵy iri EDB arasyndaǵy eń" taza " kredıttik portfel ıpotekalyq qaryzdar men turǵyn úı qurylys jınaqtary júıesine mamandanǵan qarjy ınstıtýty — memlekettik otbasynda baıqalady. Munda portfelden NPL 90 + úlesi bar bolǵany 0,07% - dy qurady.